نشانی مقاله ی اصلی Aryan halkı

Dariush Kiani

الف) واژه‌ي «آريا» به زبان اوستايي «ايريه / Airya»، به پارسي‌باستان «آريه / Ariya» و به زبان سنسكريت «آريه / Arya» مي‌باشد. اين نام‌ ــ واژه به معناي «نجيب و شريف و آزاده و دوست» است [فراي، ص 2 ؛ فروشي، ص 11 ؛ اسماعيل‌پور، ص 79].
"Aryan" kavmi ya da diğer bir deyişle "Hint-Viraniler", M.Ö. 3. binyılda "Hint-Avrupalılar" olarak adlandırılan büyük bir kavmin doğu koludur.. از سرزمين‌هاي واقع در دشت‌هاي جنوب روسيه، نواحي شرقي و فرودست رود Dniepr ، شمال قفقاز و غرب اورال برخاستند و به تدريج بخش‌هاي گسترده‌اي از اروپا و آسيا را به دست آوردند [گيرشمن، ص 9 و 4 ـ 52 ؛ دوشن‌گيمن (1375) ، ص 21 ; Bahar (1377) ، ص 143 ; Bahar (1376) s.6 385 ; Bahar (1352) , s.Hafdah; Farushi, P. Ping; İsmailipur, s 78].

Andronovo uygarlık bölgesindeki Hint-İranlılar veya Aryanlar (Batı Sibirya'da Ural Nehri'ne kadar olan toprakları kapsayan alan) MÖ 2. binyılda yaşadılar. İndus Ovası ve Batı Asya'ya göç etmek ve yeni ve arzu edilen alanları keşfetmek isteyen gruplar (Anadolu, Zagros ve Orta Nehri) Gönderdiler ve gönderdiler. Bu gruplar, Kasiler ve Hititler gibi Asya'nın yerli halklarıyla bağlantılı olarak bu bölgelerde güçlü yönetimler ve parlak medeniyetler kurmayı başarmışlardır. [Kamerun, s.16 ve 70 Ve 7-106; Gershman, s 52 ; Boyce (1377) ، ص 64 ــ 58 ; Boyce (1376) , s.9 28 ; Boyce (1375) , s.17; Kızartma, s 3 ؛ دوشن‌گيمن (1375) ، ص 22 ؛ اسماعيل‌پور، ص 79].
Hint-İran kabilelerinin bir başka grubu (Aryan) MÖ 1. binyılda sonraki İranlıların atalarını oluşturanlar. Aynı kökenden İran'ın Necd kentine doğru yola çıktılar ve sonunda Zagros'un eteklerinde durdular ve her biri, uzun bir süre bir arada yaşama, işbirliği ve bölgenin yerli kabileleriyle kaynaşma sonrasında parlak bir hükümet ve medeniyet yarattılar. .. «ماد»ها و «پارس»ها دو گروه اصلي از اين اقوام مهاجر آريايي بودند كه در غرب و جنوب‌غرب نجد ايران حكومت و تمدن خويش را بنيان نهادند [كمرون، ص 107؛ بويس (1377) ، ص 68 ، 64 ; Boyce (1375) ، ص 17؛ فراي، ص 112و 5 ــ 44 ؛ گيرشمن، ص 64 ؛ هينتز، ص 164 ؛ هوار، ص 28 ; Bahar (1376) ، ص 9ـ 388 ; Bahar (1377) ، ص 143 ؛ زرين‌كوب، ص 69 به بعد؛ اسماعيل‌پور، ص 79].
Aryanlar ve genel olarak Hint-Avrupalılar, onları bir bütün olarak diğer ırklara mensup halklardan tamamen farklılaştıracak kadar ortak ve bütünleşmiş entelektüel, sosyal, biyolojik ve antropolojik özellik ve özelliklere sahiptir ve bu nedenle "millet" unvanı uygulanmaktadır. buna Grup tamamen açık ve makul görünüyor. Bu özellikler şunları içerir::
1. ataerkillik: Erkek unsuru da İzdestan'da (Panteon) Ve bu insanların toplumunda bu önemlidir [فراي، ص 32 ; Bahar (1376) ، ص 50 ــ 449 ; Pirenya, s 164].
2. hayvancılık: گله‌داري و دام‌پروري كار و پيشه‌ي اصلي و عمده‌ي اين قوم و خصوصاً پرورش اسب، ويژه‌ي آنان بوده است [گيرشمن، ص 65 ،63 ؛ فراي، ص 39 ، 31 ; Bahar (1376) ، ص 386].
3. زبان: تمام اقوام هندواروپايي (از جمله، هندوايرانيان) "Bağlantı" dilleri grubuna ait, ortak kök ve yapıya sahip bir dilleri vardır; Çeşitli Hint-Avrupa dillerinde çok sayıda ortak ve benzer kelime bulunur; bu, tüm bu dillerin kökeninin ve tek kökeninin işaretidir. [ميراث ايران، ص 319 ؛ لغت‌نامه‌ي دهخدا، ص 9 ; Pirenya, s 34 ؛ http://iranianlanguages.com/indo-european.htm ؛ www.geocities.com/valentyn_ua/Tables.html].
4. جنگ‌جويي و سواركاري: اين اقوام عمدتاً جنگ‌جوياني اسب‌سوار بودند كه كه نيروي سوار و ارابه‌هاي‌شان ضامن پيروزي و فتوح آنان بود و از اين لحاظ در دوره‌هايي، به عنوان نيروي نظامي و رزمي به خدمت اقوام بومي منطقه درآمدند [گيرشمن، ص 67 ، 65 ; Kızartma, s 32].
5. din: Kayhanşanası (Kozmoloji)Yazdonoloji (İlahiyat) Hint-Avrupa halklarının dini-mitolojik düşünceleri de aynı ve ortaktır.. Tüm Hint-Avrupa halkları arasında gökyüzü tanrısına dair tek ve eski bir inanç vardır. (با نام اصلي: Deiwos) Var [گيرشمن، ص 53 ؛ الياده، ص 80 ; Bahar (1376) ، ص 450 ; Kızartma, s 33]. و نيز خداياني با كاركرد شهرياري‌ ـ دين‌ياري، جنگ‌جويي، و كشاورزي‌ ـ باروري در يزدان‌شناسي اغلب اين اقوام موجود است [ستّاري، ص 41 ـ 1 ؛ دوشن‌گيمن (1350) ، ص 73 به بعد]. اسامي و كاركرد خدايان هندي ودايي و ايراني باستان عموماً هم‌سان و مشترك است [Bahar (1376) ، ص 87 ــ 452 ; Bahar (1352) ، ص بيست و دو ـ بيست و شش؛ اسماعيل‌پور، ص 7 ـ 80 ; Pirenya, s 163].
6. ريختار (morphous): هندواروپاييان و آرياييان متعلق به نژاد سفيد هستند و اين امر آنان را از سياه‌پوستان و آلتاييك‌هاي زردپوست جدا مي‌كند. Hint-Avrupalıların bir diğer özelliği de düz kafataslarına sahip olmalarıdır, bu da onları diğer oval kafataslı kavimlerden farklı kılar. [گيرشمن، ص 65 ; Pirenya, s 30].
B) Eski ve yeni Zerdüşt metinlerinde Zerdüştlerin kadim vatanının adı ve Aryanların kökeni ve kutsal topraklarının adı geçmektedir. (İranlılar) "İranvij" biliniyor. Avestan dilindeki bu kelime "Irianeh ve Vajeh"dir. / Airyāna-vaējah" ve Orta Farsça (Pehlevi) “Aranoğ / Ērānvēj" ve "anlamına gelir"[Menşei] Aryan kökenlidir. Bu kelime Avesta'da çokça geçiyor: Evet 9/14 ; Hormozdişt/21; Abanyaşt/104f 17 ؛ درواسپ‌يشت/25 ؛ رام‌يشت/2 ؛ ارت‌يشت/45 ؛ وي‌ديو‌داد 1/2 ـ 1و 2/21 ؛ و … (هم‌چنين نگاه كنيد به: بُن‌دَهِش، ص 152 ، 133 ، 106 ، 78 ، 76 ، و…).
شناسايي آثار باستان‌شناختي متعلق به حدود سده‌ي 15 پ.م. در منطقه‌ي تمدني آندرونُوُ (از سيبري غربي تا رود اورال) و مطابقت آن با توصيفات گاهان و اوستاي كهن از جامعه‌ي عصر زرتشت، قرار داشتن زادگاه زرتشت و خاستگاه آرياييان (İranweg) را در حوزه‌ي ياد شده و مشخصاً در «قزاقستان» كنوني، آشكار و ثابت مي‌كند [بويس (1377) ، ص 49 به بعد؛ بويس (1381) ، ص 15 ; Bahar (1376) ، ص 387 به بعد]. قبايل آريايي (نياكان ايرانيان بعدي) پس از مهاجرت از اين منطقه به سوي نواحي جنوبي‌تر در آسياي ميانه و سپس به داخل نجد ايران (سده دهم پ.م.)، سرزمين اجدادي و خاستگاهي خود را كه در گذشته ترك‌ كرده بودند، به نام «ايران‌ويج» مي‌شناختند و مي‌خواندند. گفتني‌ست كه «زرتشت» ـ پيام‌بر باستاني ايرانيان ـ چند سده‌ پيش از آغاز مهاجرت آريايي‌ها (نياكان ايرانيان)، در «ايران‌ويج» مي‌زيسته است: سده‌ي سيزدهم پ.م. [بويس (1377)، فصل دوم].
در اوستا (يشت13/4 ــ 143) قبايل هندوايراني‌تبار ساكن ايران‌ويج و پيرامون آن، «ايريَه» Airya (قوم خود زرتشت)، «تورَ» Tura، «سيريمَ» Sairima، «سايني» Sāini، و «داهي» Dāhi، دانسته شده و به روح مؤمنان اين قبايل درود فرستاده شده است [بويس (1377) ، ص 32 ; Boyce (1376) ، ص 144 ; Kızartma, s 8 ـ 67 ; Christensen, s. 9 ــ 95 ; Froshi, s. 5 ــ 13].
پ) Aryan halklarının göç yolu hakkında (Medya ve İran) به داخل نجد ايران، از ديرباز دو ديدگاه وجود داشته است؛ در ديدگاهي، مدخل اين مهاجرت قفقاز پنداشته شده و در ديدگاه ديگر، ماورا‌ءالنهر و خراسان. Fakat bugün ikinci görüşün kesinliği ve doğruluğu apaçık ortaya çıkmış ve ispatlanmıştır; Çünkü öncelikle İran'ın orta bölgelerinden çok sayıda arkeolojik eser elde edilmesi (Kaşan ipeği gibi) كه مربوط و متعلق به مردماني مهاجر و نورسيده با ويژگي‌هاي آريايي‌ست، نشان مي‌دهد كه اين ناحيه در مسير مهاجرت اقوام آريايي (İran) قرار داشته است [بويس (1376) ، ص 41 ; Boyce (1375) ، ص 19 ; Boyce (1377) ، ص 66 و 64 ؛ گيرشمن، ص 1 ــ 60 ، 67 به بعد؛ بهار (1376) ، ص 391 ، 389]؛ و ثانياً، نزديكي و پيوستگي زبان پارسي‌باستان با زبان‌هاي آريايي آسياي ميانه (مانند خوارزمي و سغدي) بسيار بيش‌تر است تا با زبان‌هاي آريايي ناحيه‌ي قفقاز مانند «سَرمَتي» [بويس (1375) ، ص 18 ؛ فراي، 79 و 74 ؛ هوار، ص 28 ؛ استرابون (پيرنيا، ص 160)] و اين نكته نمودار پيوند و نزديكي افزون‌تر اقوم ايراني (ماد و پارس) با ديگر اقوام آريايي ساكن ماوراءالنهر و آسياي ميانه است تا آريايي‌تباران مقيم قفقاز.
بر پايه‌ي آن چه گفته شد، آشكار است كه مدخل مهاجرت اقوام ايراني (ماد و پارس) ماوراءالنهر و خراسان بوده است.
ت) در چند سال اخير، گروهي از نويسندگان تجزيه‌طلب، به منظور «اثبات موجوديت خود از طريق نفي هويت ديگران»، به ردّ و انكار قوميت «آريايي» روي آورده‌اند. اما تكاپوي باطل و بي‌‌ارزش اين عده كاملاً بي‌نتيجه است چرا كه انبوهي از اسناد و مدارك پيوسته‌ي تاريخي به موجوديت تمام عيار قومي به نام «آريايي» تأكيد و تصريح مي‌كند:
1. در تمام متون زرتشتي كهن و نو، قوميت ايرانيان «آريايي» دانسته شده است؛ مانند: Avesta (خرداد يشت/5 ؛ آبا‌ن‌ يشت/42 ، 49 ، 58 ، 69 ، 117 ؛ تير يشت/6 ، 36 ، 56 ، 58 ، 61 ؛ درواسپ‌ يشت/21 ؛ مهر يشت/4 ،13 ؛ فروردين‌ يشت/10 ،43 ، 44 ، 87 ، 143 ، 144 ؛ بهرام‌يشت/50 ، 53 60; Ramyaşt/32; Artyaşt/41, 43 ; Aştadişt/1,2, 7 ، 9 ; Zamyadişt/57, 59 ,60,62, 64 ، 69 ; Ve…) Ve ayrıca Bindesh, s 72 ، 83 ، 109 Ve…
آيا مي‌توان باور و تأكيد هزاران ساله‌ي ايرانيان را به قوميت خود، آن چنان كه در متون مذهبي كهن و نو ايشان بازتاب يافته و به آشكارا «آريايي‌» خوانده شده، ناديده گرفت؟
2. Darius ve Xerxes - Ahameniş kralları - hayatta kalan bazı metinlerinde kendilerini "Aryan kökenli bir Aryan" olarak adlandırırlar. (Bu kadar:Ariyačiça) Tanıtıyorlar (DNA, DSe, XPh). Büyük Darius diğer metinlerde kendi diline "Aryan" adını vermiştir. (DB.IV) Ayrıca "Ahura Mazda"yı da "Aryanların Tanrısı" ilan ediyor. [Brian, s. 406 ; Westhofer, s. 11]. آيا اين بيان صريح و استوار پادشاهان هخامنشي را در باره‌ي اصالت قوم «آريايي» مي‌توان مردود دانست و از آن چشم‌پوشي كرد؟
3. شماري از مورخان باستان مانند هردوت [پيرنيا، ص 7 ــ 666], Strabon [پيرنيا، ص 160] ve Musa Khurni [فراي، ص 4 ، 411] مادها و پارس‌ها را «آريايي» خوانده‌اند. آيا اطلاق روشن اين عنوان را از جانب مورخان مذكور مي‌توان ناديده انگاشت؟
4. اساساً نام كشور «ايران» خود به تنهايي گويا و مُبين تبار «آريايي» مردمان اين سرزمين است و نشانه‌ي آشكار اصالت و حقيقت قوم «آريايي». مي‌دانيم كه واژه‌ي «ايران» مركب است از: «اير» (= آريا) + «ان» (= پسوند مكان) و به معناي «جايگاهِ آرياييان» [فرهنگ فارسي، ج 5 ، ص 206 ؛ فروشي، ص 11].
آيا بعد از هزاران سال كه ايرانيان سرزمين و تبار خويش را «آريايي» خوانده و دانسته‌اند، مي‌توان منكر وجود اين «قوميت» شد؟
چكيده‌ي بحث آن كه، آريايي‌ها مردماني بوده‌اند با زبان، عقايد، فرهنگ و ريختار مشترك و هم‌سان كه هم خود و هم ديگران اين قوم را به روشني «آريايي» خوانده و ناميده‌اند. حال چه گونه مي‌توان اين گروه از مردمان را كه داراي چنان مشتركات و ويژگي‌هاي واحدي هستند، يك قوم مشخص و معين به شمار نياورد و در چارچوب يك «قوميت» تعريف و شناسايي نكرد و براي آنان «نامي» قائل نشد ـ نامي كه اين قوم از ديرباز بر خود داشته‌ است؟

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
كتاب‌نامه:
ـ اسماعيل‌پور، ابوالقاسم: «اسطوره، بيان نمادين»، انتشارات سروش، 1377
ـ الياده، ميرچا: «رساله در تاريخ اديان»، ترجمه‌ي جلال ستاري، انتشارات سروش، 1376
ـ بويس، مري (1375): «تاريخ كيش زرتشت»، جلد دوم، ترجمه‌ي همايون صنعتي‌زاده، انتشارات توس
ـ بويس، مري (1376): "Kiş Zerdüşt'ün Tarihi", Cilt 1, Homayoun Ushtanizadeh tarafından çevrildi, Tos Yayınevi
ـ بويس، مري (1377): "Kiş Zerdüşt Tarihinin Özeti", Homayun Ushtanizadeh, Safiali Shah Yayınevi tarafından çevrilmiştir.
ـ بويس، مري (1381): «زردشتيان؛ باورها و آداب ديني آن‌ها»، ترجمه‌ي عسكر بهرامي، انتشارات ققنوس
ـ بريان، پيير: «تاريخ امپراتوري هخامنشيان»، ترجمه‌ي مهدي سمسار، انتشارات زرياب، 1378
ـ «بن‌دهش»: نوشته‌ي فرنبغ دادگي، ترجمه‌ي مهرداد بهار، انتشارت توس، 1369
ـ بهار، مهرداد (1352): «اساطير ايران»، انتشارات بنياد فرهنگ ايران
ـ بهار، مهرداد (1376): «پژوهشي در اساطير ايران»، انتشارات آگه
ـ بهار، مهرداد (1377): «از اسطوره تا تاريخ»، نشر چشمه
ـ پيرنيا، حسن: «تاريخ ايران باستان»، انتشارات افراسياب، 1378
ـ دوشن‌گيمن، ژاك (1350): «زرتشت و جهان غرب»، ترجمه‌ي مسعود رجب‌نيا، انتشارات انجمن فرهنگ ايران باستان
ـ دوشن‌گيمن، ژاك (1375): «دين ايران باستان»، ترجمه‌ي رؤيا منجم، انتشارات فكر روز
ـ زرين‌كوب، عبدالحسين: «تاريخ مردم ايران»، (ايران قبل از اسلام)، انتشارات اميركبير، 1373
ـ ستاري، جلال: Merkezin yayımladığı dördüncü cilt olan "Mitoloji Dünyası", 1379
Fry, Richard: Masoud Rajabnia tarafından çevrilen "İran'ın Kadim Mirası", Bilimsel ve Kültürel Yayınlar, 1368
- Satış, Bahram: "Iranvij", Tahran Üniversitesi Yayınları, 1374
Pers kültürü: Dr. Mohammad Moin, Amir Kabir Yayınevi, 1380
Christensen, Arthur (1376): "Eski İran'da Mazde ibadeti", çeviren: Zabihullah Safa, Hirmand Yayınları
Cameron, George: «ايران در سپيده‌دم تاريخ»، ترجمه‌ي حسن انوشه، انتشارات علمي و فرهنگي، 1365
ـ گيرشمن، رومن: «تاريخ ايران از آغاز تا اسلام»، ترجمه‌ي محمود بهفروزي، انتشارات جامي، 1379
ـ «لغت‌نامه‌ي دهخدا»، مقدمه: Dr. Mohammad Moin'in gözetiminde, 1337
"İran'ın mirası": A.J'nin gözetiminde. Ahmad Birshak ve diğerleri tarafından tercüme edilen Arbari, kitap çeviri ve yayıncılık şirketi, 1346
Westhofer, Joseph: Morteza Saqibfar tarafından çevrilen "Eski İran", Qaqnoos Yayınları, 1377
- Havar, Kalman: "İran ve İran Medeniyeti", çeviren: Hassan Anousheh, Amir Kabir Yayınları. 1379
Hintz, Walter: Firouz Firouznia tarafından çevrilen "İlam'ın Kayıp Dünyası", Bilimsel ve Kültürel Yayınlar, 1376